Çocuk ve Genç İşçi Çalıştırma Şartları
Çocuk ve Genç İşçi Çalıştırma Şartları
4857 Sayılı İş Kanunun 71. Mad. ile Çocuk ve Genç İşçilerin Çalıştırılması Usul ve Esasları Hakkındaki Yönetmenlikte çocuk ve genç işçilerin sağlık ve güvenliklerini, fiziksel, zihinsel, ahlaki ve sosyal gelişmelerini veya öğrenimlerini tehlikeye atmadan çalışma şekillerinin esaslarını belirlemek istihdamı konusunda ki hususlar belirlenmiştir. Buna göre;
- Çocuk İşçi, 14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişi olarak tanımlanmıştır.(Mad.4)
- Genç İşçi, 15 yaşını tamamlamış, ancak 18 yaşını tamamlamamış kişi olarak tanımlanmıştır.(Mad.4)
- On dört yaşını doldurmamış çocuklar ise bedensel, sosyal, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitimlerine devam edenlerin eğitimlerine engel olmayacak şekilde sanat, kültür, ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı ayrı veli izni alınmak şartıyla çalıştırılabilirler.
- Çalışma süreleri, çocuk işçiler günde 7 haftada 35; genç işçiler ise günde 8 haftada 40 saatten fazla çalıştırılamazlar. Eğitimine devam eden çocuk veya genç işçilerin eğitim saatleri dışında günde 2 saat haftada 10 saatten fazla çalıştırılamazlar. Günlük çalışma süreleri belirlenirken, 24 saatlik zaman diliminde kesintisiz 14 saat dinlenme süresi dikkate alınmalıdır. Günlül çalışma saatleri içerisinde ki molalar ise; 2 saatten fazla 4 saatten az işlerde 30 dakika, 4 saatten fazla 7 saatten az süren işlerde ise çalışma süresinin ortasında 1 saatlik ara dinlenme verilmesi zorunludur. (Mad.6)
- Günlük Çalışma Sürelerinden Sayılacak Haller,
- İşverenin vermesi gereken eğitimde geçen süreler,
- İşverenin, işyeri dışında gönderdiği kurs, seminer ve toplantılar ile yetkili kurumların verdiği mesleki eğitimlerde geçen süreler,
- Ulusal ve uluslararası kuruluşların düzenlediği konferans, kongre, komisyon ve benzeri toplantılara temsilci olarak katılması nedeniyle işlerine devam edemedikleri süreler. (Mad.7)
- Hafta Tatili ve Yıllık Ücretli İzin, çocuk ve genç işçilerin hafta tatilleri kesintisiz 40 saatten az olamaz. Yıllık ücretli izinleri ise en az 20 gün ve kesintisiz olması esastır. Ancak çalışanın yararına olması ve isteği üzerine en fazla 2 parça olarak kullandırılabilir. Eğitimlerine devam eden çocuk ve genç işçilerin yıllık ücretli izinleri okulların tatil olduğu, kurs ve eğitim programlarına devam etmediği durumlarda verilmelidir. (Mad.8-9-10)
- Çocuk ve Genç İşçi Çalıştırması Yasak Kişiler,
- Çocuklara karşı işlenmiş suçlardan hüküm giymiş kişiler,
- Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymiş kişiler, çocuk ve genç işçi çalıştıramazlar.
- İşverenin Yükümlülükleri
- Çocuk ve genç işçilerin velisi veya vasisine; çalıştırılacağı iş, işin riskleri ve alınan önlemler hakkında bilgi vermeli,
- Eğitimine devam eden çocuk veya genç işçiden çalışmaya başlamadan önce öğrenci olduğuna dair belge ister ve bunu özlük dosyasında muhafaza eder,
- Çocuk ve genç işçinin velisi veya vasisi ile iş sözleşmesi yapılmalıdır.(Mad.12)
- İşveren, çocuk ve genç işçiler işe başlamadan önce işyerinde ki riskler, işe uyum v ekanuni hakları ile işin niteliğine göre gerekli işbaşı eğitimleri vermelidir,
-
İşveren, çocuk ve genç işçinin işe başlamasından önce veya çalışma esnasında, çalışma koşullarında değişiklik olması gerektiği hallerde, bu değişikliği yapabilmesi için aşağıdaki hususları göz önünde bulundurmalıdır;
a) İşyeri ve işin yapıldığı yerin uygunluğu ve tanzimi,
b) Kullanılan iş ekipmanlarının şekli, sırası ve bunların kullanılış biçimleri,
c) İş organizasyonları,
d) Çocuk ve genç işçilere verilen eğitimin ve talimatların düzeyi.
Değerlendirmeye göre çocuk ve genç işçilerin fiziki veya zihinsel gelişmeleri ile güvenlikleri yönünden risk tespit edilirse, en kısa sürede gerekli tıbbi kontrollerin yapılması gerekmektedir.(Mad.13)
Çocuk ve Genç İşçilerin Yaş Aralıklarına Göre Çalıştırılabilecekleri İşler Ek-1, Ek-2 ve Ek-3 de belirtilmiştir.
Ek-1
Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler
1. Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri,
2. Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri,
3. Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,
4. Büro hizmetlerine yardımcı işler,
5. Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç),
6. Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,
7. Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,
8. Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç),
9. Spor tesislerinde yardımcı işler,
10. Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.
Ek-2
Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler
1. Meyve ve sebze konserveciliği, sirke, turşu, salça, reçel, marmelat, meyve ve sebze suları imalatı işleri,
2. Meyve ve sebze kurutmacılığı ve işlenmesi işleri,
3. Helva, bulama, ağda, pekmez imalatı işleri,
4. Kasaplarda yardımcı işler,
5. Çay işlemesi işleri,
6. Çeşitli kuru yemişlerin hazırlanması işleri,
7. Küçükbaş hayvan besiciliğinde yardımcı işler,
8. Süpürge ve fırça imalatı işleri,
9. Elle yapılan ağaç oymacılığı, kemik, boynuz, kehribar, lüle taşı, Erzurum taşı ve diğer maddelerden süs eşyası, düğme, tarak, resim, ayna, çerçeve, cam ve emsali eşya imalatı işleri,
10. Toptan ve perakende satış mağaza ve dükkanlarında satış, etiketleme ve paketleme işleri,
11. Büro işyerlerinde büro işleri ve yardımcı işler,
12. İlaçlama ve gübreleme hariç çiçek yetiştirme işleri,
13. İçkili yerler ve aşçılık hizmetleri hariç olmak üzere hizmet sektöründeki işler,
14. Diğer giyim eşyası, baston ve şemsiye imalatı işleri,
15. Yiyecek maddelerinin imalatı ve çeşitli muamelelere tabi tutulması işleri,
16. Yorgancılık, çadır, çuval, yelken ve benzeri eşyaların imalatı ve dokuma yapmaksızın diğer hazır eşya imalatı işleri,
17. Sandık, kutu, fıçı ve benzeri ambalaj malzemeleri, mantar, saz ve kamıştan sepet ve benzeri eşya imalatı işleri,
18. Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler hariç),
19. El ilanı dağıtımı işleri,
20. Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme imalathanelerinde üretime ilişkin işler (fırın işleri ve silis ve quarts tozu saçan işler, ısıl işlem, renklendirme ve kimyasal işler hariç),
21. Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler (karbon sülfür gibi parlayıcı veya tahriş edici çözücülerle yapılan prine veya benzeri yağlı maddelerin ekstrasyon yoluyla yağ üretimi işlerinde ekstrasyonkademeleri hariç),
22. Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerinin hallaç, tarak ve kolalama tezgahlarından ve boyama ile ilgili işlemlerden bölme ile ayrılmış ve fenni iklim ve aspirasyon tesisatı olan iplikhane ve dokuma hazırlama işleri,
23. Balıkhane işleri,
24. Şeker fabrikalarında üretime hazırlamaya yardımcı işler,
25. Araçsız olarak 10 kg’dan fazla yük kaldırılmasını gerektirmeyen torbalama, fıçılama, istifleme ve benzeri işler,
26. Su bazlı tutkal, jelatin ve kola imali işleri,
27. Sandal, kayık ve emsali küçük deniz araçlarının imalatı ve tamiratı işleri (boya ve vernik işleri hariç).
Ek-3
(Başlığı ile birlikte değişik: RG-21/2/2013-28566)
16 Yaşını Doldurmuş Fakat 18 Yaşını Bitirmemiş Genç İşçilerin Çalıştırılabilecekleri İşler
1. Toprağın pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası işleri ile boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari malzeme işleri.
2. Kurutma ve yapıştırma işleri, kontrplak, kontratabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve PVC yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işleri.
3. Parafinden eşya imali işleri.
4. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler.
5. Plastik maddelerin şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri. (PVC’nin imali ve PVC’den mamül eşyaların yapımı hariç)
6. Mensucattan hazır eşya imali işleri (Perde, ev tekstili, otomobil ürünleri ve benzerleri).
7. Kağıt ve odun hamuru üretimi işleri.
8. Selüloz üretimi işleri.
9. Kağıt ve kağıt ürünlerinden yapılan her türlü eşya ve malzemenin imali işleri.
10. Zahire depolarındaki işler ile un ve çeltik fabrikalarındaki işler.
11. Her türlü mürekkep ve mürekkep ihtiva eden malzeme imali işleri.
4857 Sayılı İş Kanunu için tıklayın
ÇOCUK VE GENÇ İŞÇİLERİN ÇALIŞTIRILMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK için tıklayın
Son yorumlar